Bancaire geschillen: beëindiging bankrekening, het IVR en het EVR
Banken gaan steeds vaker over tot beëindiging van de bancaire relatie en inschrijving van de gegevens van de klant in het Interne Verwijzingsregister (IVR) en/of het Externe verwijzingsregister (EVR). Dit kan grote gevolgen hebben voor de klant. Zo leidt een registratie in het Externe Verwijzingsregister (EVR) ertoe dat het vrijwel onmogelijk wordt om diensten af te nemen bij andere banken en andere financiële dienstverleners. Daarnaast kunnen deze maatregelen ertoe leiden dat een hypothecaire lening wordt beëindigd. Het is daarom van belang om snel en zorgvuldig te handelen als een bank dreigt maatregelen tegen u of uw onderneming te nemen.
Op deze pagina komen de volgende onderwerpen aan bod:
- Welke verplichtingen heeft een bank?
- Wanneer mag een bank de bancaire relatie beëindigen?
- Welke registers zijn er en wat zijn de verschillen?
- Wanneer mag een bank over gaan tot registratie in registers?
- Onder welke voorwaarden in interne en gebeurtenissenregister?
- Onder welke voorwaarden in externe en incidentenregister?
- Wat kunt u doen?
- Wat kan onze advocaat voor u betekenen?
Welke verplichtingen heeft een bank?
Banken zijn onder meer verplicht om maatregelen te nemen ter voorkoming van witwassen, fraude en terrorisme (WwfT). Dit leidt ertoe dat banken actief toezicht houden op bankrekeningen van haar klanten. Daarbij letten zij onder meer op:
- Veelvuldige stortingen van (grote) sommen geld;
- Ontvangst van grote sommen geld vanuit ‘verdachte landen’.
- Een of meerdere grote contante stortingen.
Als de bank dergelijke activiteiten opmerkt, is zij verplicht om vragen te stellen aan haar klanten. Beantwoordt de klant de vragen niet? Of is de bank van mening dat de antwoorden en bewijzen ontoereikend zijn? Dan kan de bank maatregelen nemen. Zoals:
- Beëindiging van de bancaire relatie;
- Registratie in de gebeurtenissenadministratie en het intern verwijzingsregister;
- Registratie in het incidentenregister en het externe verwijzingsregister.
Wanneer mag een bank de bancaire relatie beëindigen?
In de meeste overeenkomsten nemen banken mogelijkheden in om een bancaire relatie gemakkelijk te kunnen beëindigen. Daarnaast ook verplichtingen aan een klant opgenomen in deze documenten. Zo mag een klant de inloggegevens van zijn of haar bankrekening niet met derden delen.
Het staat een bank in principe vrij om naar eigen inzicht een bancaire relatie op te zeggen. Wel heeft zij een zorgplicht. Dit betekent dat zij niet te lichtzinnig tot opzegging mag overgaan. Voornamelijk niet als de klant zwaarwegende belangen heeft bij voortzetting van de bancaire relatie. Bijvoorbeeld omdat de klant een hypothecaire lening bij de bank heeft. Beëindigt de bank de bancaire relatie ondanks deze zwaarwegende belangen van de klant? Dan kan de opzegging in strijd zijn met haar zorgplicht en/of kan de opzegging naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar zijn. Hierdoor kan de klant, eventueel met tussenkomst van de rechter, afdwingen dat de bank de bancaire relatie toch voortzet.
Hierbij spelen meestal de volgende omstandigheden een rol:
- De reden voor de opzegging. Maakt de bank zonder goede reden gebruik van de mogelijkheid om op te zeggen? Of zegt de bank op in verband met een fout van de klant? Of brengt de klant risico’s op witwassen en fraude mee? Denk daarbij bijvoorbeeld aan een coffeeshop.
- De belangen van de klant. Heeft de klant ook bankrekeningen bij andere banken? Of heeft de klant een hypothecaire lening bij de bank?
In een toekomstig artikel zal onze advocaat uitgebreider ingaan op bovenstaande omstandigheden.
Wanneer mag een bank over gaan tot registratie in registers?
Een bank kan tot registratie van de gegevens van een klant overgaan indien deze klant (potentieel) betrokken was bij een handeling die (mogelijk) schade kan berokkenen aan de bank. Er zijn vier verschillende registers. Voor registratie in deze registers gelden verschillende vereisten. Dit zal ik in de volgende paragrafen nader toelichten.
Welke registers zijn er en wat zijn de verschillen?
Er zijn vier verschillende type registers:
- Het interne verwijzingsregister: In dit register vermeldt de bank de gegevens van een klant die (mogelijk) betrokken was bij een risicovolle gebeurtenis, zoals fraude of witwassen. Dit register is enkel inzichtelijk voor specifieke personen binnen deze bank.
- De gebeurtenissenadminstratie: Dit is een intern register van de bank. In dit register wordt vermeld bij welke gebeurtenissen de klant betrokken is geweest.
- Het incidentenregister: In dit register vermeldt de bank dat een klant (hoogstwaarschijnlijk) betrokken was bij een incident, zoals zoals fraude of witwassen. Dit is een register binnen de bank.
- Het externe verwijzingsregister: Dit is een extern register dat inzichtelijk is voor andere banken en kredietverstrekkers. In dit register wordt, in algemene bewoordingen, vermeld dat een klant betrokken was bij een incident. Deze bank kan vervolgens nadere informatie opvragen bij de bank die de klant in het register heeft laten opnemen.
Registratie in het interne verwijzigsregister (IVR) en de gebeurtenissenadministratie
Voor registratie in het interne verwijzingsregister en in het gebeurtenissenregister gelden grotendeels dezelfde regels. Registratie in deze registers is (in principe) toegestaan als een klant (vermoedelijk) betrokken is geweest bij een gebeurtenis die schade kan berokkenen aan de bank en/of de financiële sector. Dit is bijvoorbeeld mogelijk als er een redelijk vermoeden bestaat dat de klant en/of de bankrekeningen van de klant betrokken zijn geweest bij frauduleuze handelingen.
Registratie in het externe verwijzingsregister (EVR) en het incidentenregister
Voor registratie in het incidentenregister en het externe verwijzingsregister (EVR) gelden in hoofdlijnen dezelfde eisen. Een bank mag niet te lichtzinnig overgaan tot registratie in deze registers. Registratie in het externe verwijzingsregister (EVR) is slechts toegestaan indien:
Sprake is van een zwaardere verdenking van fraude/witwassen dan een redelijk vermoeden van fraude/witwassen.
Enkel de aanwezigheid van verdachte omstandigheden is onvoldoende voor registratie in het incidentenregister en het externe verwijzingsregister (EVR). Dit is slechts mogelijk als met vrij grote mate van zekerheid vaststaat dat de klant betrokken is geweest bij fraude, witwassen en/of financiering van terrorisme. In een toekomstig artikel zal ik dieper op dit onderwerp ingaan.
Wat kunt u doen?
Voorkomen is beter dan genezen. Dit betekent dat u, voor zover mogelijk, de volgende tips in acht dient te nemen om te voorkomen dat een bank wenst over te gaan tot maatregelen:
- Neem zo min mogelijk contant geld aan. Doet u dit toch? Zorg dan dat u kunt aantonen waarom en van wie u deze gelden ontvangt.
- Neem geen grote contante betalingen aan. Doet u dit toch? Zorg dan dat u over een ondertekende overeenkomst beschikt en dat u kunt toelichten waarom een girale betaling redelijkerwijs niet mogelijk was.
- Verstrek de inloggegevens van uw bank niet aan derden.
- Ontvangt u een groot bedrag van een onderneming waar u niet mee bekend bent? Meld dit dan zo snel mogelijk bij de bank. Bij voorkeur zowel telefonisch als per email (of brief). Contacteer ook zo spoedig mogelijk de politie.
Ontvangt u toch een brief van de bank? Span u dan in om de vragen van de bank zo gedetailleerd en duidelijk mogelijk te beantwoorden. Doet u dat niet? Dan loopt u het risico dat zij de bancaire relatie beëindigen en dat de bank uw gegevens in interne en externe verwijzingsregister (EVR) opneemt.
Wat kan onze advocaat voor u betekenen?
Kondigt uw bank maatregelen aan tegen u of uw onderneming, zoals:
- Beëindiging van de bancaire relatie?
- Registratie in de gebeurtenissenadministratie en het interne verwijzingsregister (IVR)?
- Registratie in het incidentenregister en het externe verwijzingsregister (EVR)?
Neem dan zo spoedig mogelijk contact op met onze advocaat. Meestal heeft u maar twee weken de tijd om in bezwaar te gaan. Onze advocaat kan namens u bezwaar indienen. Leidt dit er niet toe dat de bank van de aangekondigde maatregelen afziet? Dan kan onze advocaat namens u een spoed procedure starten bij de rechtbank om deze maatregelen te voorkomen of ongedaan te maken.